Չարենցի դպրոցը՝ իմ դպրոցը՝ 1953 թվին։ Դեռ մի քսան տարի կանցնի, մինչև ես սկսեմ հաճախել էս դպրոցը, էս բարակ նորատունկ ծառերն արդեն խիտ սաղարթով, մեծ, հասուն ծառեր դարձած կլինեն, փողոցում արդեն էնքան մեքենա կլինի, որ փողոցն անցնելն էսքան ապահով չի լինի, դպրոցի պատերն էլ քսան տարի անց ավելի մգացած կլինեն, ու դիմացը Չարենցի կիսանդրին կլինի, հետևում դպրոցի նոր մասնաշենքը կառուցած կլինեն, որտեղ կլինի, կարծեմ, Հայաստանում առաջին լինգաֆոնային սենյակը, ու էդ սենյակում մենք կանցկացնենք անգլերենի մեր առաջին դասերը։

Պարզվեց, որ ամերիկյան գրող Էսնեստ Հեմինգուեյը, որի «Ֆիեստա» գիրքը վերջերս տպագրվեց Սովետական Միությունում և մեծ խոսակցություն առաջացրեց սովետական գրական շրջանակներում, Նյու-Յորքում է գտնվում հենց մեր այնտեղ եղած օրերին:

Սև խոյերը սովորաբար չեն հետևում հոտին, քանի որ ժամանակ առ ժամանակ հոտը բառացիորեն սխալ ճանապարհով է գնում:

Երեկ սիրուն հոգով մի լավ մարդուց նամակ եմ ստացել: Նա ինձ մեկ տասնյակ տարի է ճանաչում, հրաշալի գիտի իմ ներաշխարհը, հոգին, մտքերս ու հույզերս:

Մենք էլ ընտանեկան ալբոմ ունեինք։ Երևի բոլորն էլ ունեին։ Էն տարիներին ընտանեկան ալբոմը հեռախոսի մեջ չէր տեղավորվում։ Դա մեծ, հաստ թերթերով գիրք էր։ Թերթերի վրա կիսաշրջանաձև անցքեր կային, որոնց մեջ մտցնում էիր նկարի ծայրերը, ու նկարը կպնում էր էջին։ Ալբոմի թերթերը միշտ քիչ էին՝ չէին հերիքում։ Ընտանիքներ կային, որ մի քանի ալբոմ ունեին, բայց էլի չէր հերիքում բոլոր նկարների համար, ու շատ նկարներ դուրս էին մնում։ Դրա համար՝ ամենակարևորներն էին փակցնում ալբոմի մեջ։

Երեկ հերթական անգամ, առանց որևէ բացատրության, շուրջ 20 ժամով հոսանքազրկվեցինք: Ռուսական «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր»-ի (Հայաստանի Էլեկտրական Ցանցեր ՓԲԸ) 180 հեռախոսահարն անհասանելի էր: Չնայած աշխատանքային օր ու ժամի, «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» ՓԲԸ-ի Շենգավիթ և Մալաթիա վարչական շրջանների սպասարկման գրասենյակը ժամը 14:00-ից (միգուցե առավոտվանից) փակ էր: Բնակիչների հույսը բացառապես Աստծո «Եղիցի լույսն» էր:

-Բալե՛ս, տաք հագնվի, դրսում ցուրտ ա։ Չես լսում, թեթև հագնված դուրս ես գալիս, մի քիչ մրսում ես, բայց բանի տեղ չես դնում՝ ցուրտ ա, էլի, հո տարերային աղետ չի, հիմա տուն կհասնես, կտաքանաս։

Խաչը կանգնեց, և սատանան գլորվեց ու կապվեց անքակտելի կապանքներով: Խաչը կանգնեց, և դժոխքն ավերվեց ու գերվեց:

1. Մի անգամ Հեմինգուեյը գրազ եկավ, որ կարող է գրել չորս բառից կազմված պատմվածք, որը կհուզի ցանկացած ընթերցողի: Նա շահեց գրազը. «Վաճառվում են մանկական կոշիկներ: Չօգտագործված»:

Ով ինչ ուզում է՝ թող այսօր գրի Համո Սահյանից ու Համո Սահյանի մասին, բայց ինձ համար այս էլ երեսուն տարի հարազատ ու օրերին համահունչ է մնում շատերին քաջածանոթ «Օրը մթնեց» բանաստեղծությունը։